XX-asrning ohirlarida “Internet boom” nomini olgan hodisa Yer
aholisining hayot turmushini material dunyodan vizual, elektron hayot
turmushiga aylantira boshladi. Hamma bu yangi toyfadagi ish yuritish tipini
qabul qilishmadi, holbuki yoshlar bu yo’nalishda ishini olib borish usulining
unumdoiligini sezgach Internet olamidan foydalana boshladi. Bugungi kunga kelib
Internet nafaqat yoshlar balkim barcha yosh toifala a’zolarining kundalik
hayotida eng muhim ahamiyat kasb etayotgan ashyo deb hisoblasaymiz. Lekin uning
ommaviyligi va boshqarib bo’lmasligi tufayli undan to’gri va notog’ri
foydalanish hisobidan “Ommaviy madaniyat” tushunchasi hayotimizga kirib keldi
va bugungi kunga kelib qariyb 20 million O’zbek abonentlari deyarli ha’r kuni Internetdan
foydalanishadi, shu sababdan “Ommaviy madaniyat” ko’plagan tok-shoular, muhokamalar
bosh mavzusi bo’lmoqda.
Bu muammoning kelib chiqshi 1996-yildan boshlab o’rganilib kelinmoqda va
Internetga bog’lanib qolmoq “Internetdan foydalanish sababidan Ijtimoiy va
professional faoliyat pasayishi” deb tushuntirildi. Albatta, yoshlar orasida
buni kasallik deb atash uchun klinik asoratlar yoq. Eng achinarlisi, bu yo’nalishda ustida deyarli
hech qanday amaliy rejalar ko’rib chiqilmayapti. Zero, Global tarmoq yoshlar
onginiga ta’sir etish uchun eng kuchli manbai hisoblanadi. Ularni tortadigan
narsa bu Illiyuziya, o’zi xohlagan dunyoda yashash, real hayotdan biroz
bo’lsada chekishdir. “Internet bu yomon, undan foydalanmanmang” deyaversak
buning aksi, yani qilma dep aytgan nasihatni qilip ko’rish harakatida bo’ladi.
Bu holat sociologlarning katta e’tiborini tortmoqda. Buning sabablarini ko’rib chiqamiz:
·
Birinchidan
Internetga bog’lanib qolish yoshlarning soatlab “Ekranni siypalash” bilan
o’tkazishi, o’z qilishi kerak bo’lgan vazifalaridan chalg’ishi, chunki
kompyuter va tarmoqdan foydalanish imkoniyatlari tugamaydi va kengayib
boraveradi
·
Psixologik muammolar.
Hozirda blogger bolish va Internet sayti ochish solishtirarli darajada
o’zgargan va juda oson tusga aylangan, va bu say va blog egalarining o’ngi har
turli. Bloggerlar tavsiyalari, Internet yulduzlari tomonidan beriladigan
tavsiyalarni yoshlar ko’ngliga yaqin tutishi mumkin lekin “Besh barmoq birdek
emas”.
·
Ikkinchi muammo,
uchinchi, global muammoga olib keladi. Turli yod va g’arazli fikrlaydigan ayrim
insonlar, “Inernet immuniteti” toliq shakllanmagan yoshlarni o’z tarafiga
o’tkazishidir. Bu odamlar juda ha’m kuchli psixologlar va hattoki intellektual
rivojlangan yoshlarni ha’m o’z tarafiga og’dirishi mumkin.
Yoshlardan Internetni kuniga necha soat foydalanishini 100 yosh yigit va
qizlardan sorovnoma tashkillashtirdik. So’rovnoma analizlanganidan so’ng
·
37 yoshlar Internet
va ijtimoiy tarmoqlardan kuniga kamida 5 soat
·
21 kamida 4-soat
·
19 kamida 3 soat
·
23 kamida 2 soat
foydalanishi aniqlandi.
Lekin Internetni yoshlarning bu kabi notog’ri hatti-harakatliriga
ayblashning o’zi notog’ri. Ko’p odamlar, Internet odamning ko’z oldida
imkoniyat eshiklarini ochadi deb aytishadi. Har xil millat, kasb,
ko’z-qarashlar egalari soniyalar ichida ma’lumot almashishi ta’minlanadi.
Tezlik, unumdorlik va qo’laylilik bizning vaqtimizni va harajatimizni asraydi.
Internet oladimdan biz yoshlar qanday foydalana olamiz? Albatta buning
yo’llari juda ko’p. Xohlasangiz, zarur bo’lgan tarixga oid malumotni yuklash
mumkin yoki xohlagan kitobni elektron tarzda yuklab olish esa ko’plagan
o’quvchi va talabarga qo’l kelmoqda. Ammo, aynan zarurligi, foydaliligi va
ishonchliligi tarmoqning ziyon taraflaridan asrab qoladi. Prezidentimiz
Sh.M.Mirziyoyevning o’zlari ha’m Internet sohasini jadal rivojlantirish va
keyingi yillarda uning tezligini kamida 4 baravariga oshirilishi lozimligi
ta’kidlaganidan bilsak bo’ladi, Internet, bizning, yoshlarning hayotida eng
muhim rol o’ynaydigan tarmoq, va bu yo’nalishda nir qator islohotlar oldida
turibmiz.
Islam Uzakbergenov
Комментарии
Отправить комментарий